Donostia Zinemaldiak, Tabakalera Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroak eta Elias Querejeta Zine Eskolak (EQZE) antolatzen duten ikus-entzunezko proiektuak garatzeko eta egoitzak egiteko Ikusmira Berriak programak parte-hartzaile kopurua gehitu du bostetik seira, eta aurten, lehen aldiz, proiektuak Donostian garatzeko aukeratu diren pertsonek tutoretza osagarriak eta pertsonalizatuak jasoko dituzte Elena López Riera, Jean-Gabriel Périot, José Luis Torres Leiva, Lucile Hadzihalilovic, Fernanda del Nido eta Paolo Moretti profesionalen eskutik. Berrikuntza horri eta azken urteetan bultzatutako beste neurri batzuei esker, programak talentu berriak bilatzen jarraitzen du, mundu osoko zinemagileei laguntza emanez.
2021eko abenduan iragarri bezala, Ikusmira Berriak programaren zortzigarren edizioan aukeratutako proiektuak dira Ana Cristina Barragánena, Jaume Claretena, Meritxell Colellena, Irati Gorostidirena, João Paulo Mirandarena eta Maximiliano Schonfeldena. Hala, martxoaren 14tik apirilaren 24ra bitartean Donostian izango dira, beren hurrengo proiektuak garatzen. Gainera, apirilaren 9an, Tabakalerako zinema-aretoan, Zinemaldia + Plus saio batean, beren aurreko lan batzuk aurkeztuko dituzte.
Sei aste iraungo dituen lehen fasean, Tabakalerako Artisten Gunean proiektuak garatzen hasteko tresnak emango zaizkie parte-hartzaileei eta beste arte-egoitza batzuetako sortzaileei. Zinemagile bakoitzak adituen batzordeko hiru kideetako bat izango du lagun —Olimpia Pont (zinema-industriako aholkularia), Javier Martín (aholkularia eta Donostia Zinemaldiko hautespen-batzordeko kidea) eta Sergio Oksman (zuzendaria, ekoizlea eta zinema-irakaslea)—, arduratuko direnak lanak in situ aztertzeaz eta aholkularitza emateaz, diziplina anitzeko ikuspegitik. Berrikuntza gisa, aurten egoiliar bakoitzak tutore bat izango du, zeinak proiektuaren jarraipen pertsonalizatua egingo baitu, bakoitzaren eskaeretara eta beharretara egokituta online saioen bitartez.
Hain zuzen ere, Elena López Riera zuzendari alacantarrak Meritxell Colell (Barcelona, 1983) lagunduko du. Ikusmira Berriak programaren Espainiako kategorian hautatu dute bere hirugarren film luzea garatzeko, Lejos de los árboles / Far from Trees. Jean-Gabriel Périot zinemagile galiarrak Irati Gorostidi (Eguesibar, 1988) nafarra aholkatuko du, Euskal Autonomia Erkidegoaren ordezkaria, bere lehen film luzea garatzeko, Anekumen. José Luis Torres Leiva zuzendari argentinarrak Ana Cristina Barragán (Quito, 1987) gidatuko du, Elías Querejeta Zine Eskolako (EQZE) hirugarren promozioko ordezkaria, La hiedra lanarekin. Lucile Hadzihalilovic zinemagile frantziarrak gauza bera egingo du nazioarteko kategorian aukeratu duten Maximiliano Schonfelden (Crespo, Argentina, 1982) Frankenstein filmarekin. Nazioarteko kategorian ere hartuko du parte João Paulo Mirandak (Porto Feliz, Brasil, 1982). Bandeira film luzea lantzen lagun izango du Paolo Moretti italiarra, Cannesko Errealizadoreen Hamabostaldiko zuzendaria. Azkenik, Fernanda del Nido ekoizle argentinarrak Jaume Claret (Bartzelona, 1998) lagunduko du, Nest kategorian Estrany riu / Strange River garatuko duena.
Gainera, aintzat hartuta gidoiaren idazketa egoitzan gauzatzen diren jarduera nagusietako bat dela, Ikusmira Berriak programan aukera izango da Fran Araujo gidoilariak emango duen tailer batera joateko. Era berean, Vanesa Fernández Guerra aholkulariak eta Zinebiko zuzendariak online saio bat egingo du laguntzen eta deialdien gaineko informazioa emateko.
Horrenbestez, Donostia Zinemaldiak, Tabakalerak eta Elias Querejeta Zine Eskolak Ikusmira Berriak programako egoitzak indartzen jarraitzen dute, eta azken urteetan gehitu dituzte egoiliar, proiektu eta baliabide kopurua. Lehen edizioetan lau zinemagile aukeratzen zituzten, baina kopuruak gora egin du zortzigarren deialdiko sei partaideetaraino. Egoitza-denbora ere gehitu da; izan ere, zazpi hilabetez luzatzen da, aurrez aurreko zortzi asteko egonaldiarekin (aurretik sei astekoa zen), bi fasetan banatuta: sei aste martxoa eta apirila bitartean eta bi aste irailean, Donostiako Zinemaldiarekin bat eginez, proiektuak egoera aurreratuagoan industriari aurkezteko.
Duela urte batzuetatik, gainera, egoiliar bakoitzari ekainean 5.000 euroko laguntza ematen zaio, bi egonaldien artean beren proiektuetan lanean jarrai dezaten. Tarteko aldi horretan, adituek online aholkularitza ematen jarraituko dute. Amaitzeko, Irusoin ekoiztetxeak postprodukzioaren Irusoin saria emango dio proiektu horietako bati. Garaileak soinua, kolorea eta grafismoa postproduzitzeko zerbitzuak jaso ahal izango ditu DCP master bat lortu arte.
Egoitzen programak eta deialdiarekiko interesak antzera eboluzionatu dute: lehen edizioan, 2015ekoan, 32 proiektu jaso zituzten; azkenekoan, ordea, 281. Goranzko joera izan du, halaber, programako proiektuek nazioarteko jaialdietan izandako partaidetzen eta lortutako sarien kopuruak. Berrienen artean, El gran movimiento (Kiro Russo, 2021) nabarmendu behar da. Donostia Zinemaldiko Zabaltegi - Tabakalera sailean parte hartu zuen Veneziako zinema-jaialdiko Orizzonti sailean epaimahaiaren sari berezia irabazi ondoren; gainera, zuzendari onenaren saria irabazi zuen Bosphorus zinema-jaialdian. Eles transportan a morte / They carry death filmak (Helena Girón eta Samuel M. Delgado, 2021), halaber, aipamen berezia lortu zuen Zabaltegi - Tabakalera sailean, ekarpen tekniko onenaren saria Veneziako Kritikaren Astean, bai eta zuzendari onenaren saria ere, Toulouseko Cinespaña jaialdian (2021). Era berean, 918 gau filmak (Arantza Santesteban, 2021) film onenaren Lisboa Hiria saria eskuratu zuen 2021eko DocLisboa jaialdian eta film onenaren saria Torinoko zinema jaialdiko TFFDoc / Internazionale.doc sailean, baita ikusleen sari berezia eta epaimahaiaren aipamen berezia ere Punto de Vista jaialdian. Hain zuzen ere, datorren apirilaren 3an, Arantza Santestebanek Kontatutako Zinea zikloan parte hartuko du, non 918 gau proiektatu eta filma sortzeko prozesuaz arituko baita.
ZINEMALDIA + PLUS SAIOA
Bestalde, iaztik, hilero antolatzen den Zinemaldia + Plus ekimenak Ikusmira Berriak egoitzen hasiera aprobetxatzen du protagonisten aurreko lan batzuk programatzeko. Hala, apirilaren 9an, 19:00etan, Tabakaleran, Schonfeldek Esnorquel (2005) aurkeztuko du. Colellek Manuscrit a la ciutat / Manuscrito en la ciudad (2006) filmarekin eta Barragánek Domingo violeta (2010) filmarekin parte hartuko dute. Bestalde, Mirandak A moça que dançou com o diabo (2016) erakutsiko du; Jaume Claretek, Ella i jo (2020), eta Gorostidik, Unicornio (2021).
IKUSMIRA BERRIAK VIII: Egoiliarren egungo proiektuak |
Donostia, 1978. Fabrika batean hitzarmen polemiko bat sinatuko dute, eta militante libertarioen talde bat bildu egingo da komunikatu bat inprimatzeko. Lantokian agerikoa da langileen mugimendua gero eta gehiago sindikalizatzen ari dela eta beren proiektu politikoa garrantzia galtzen ari dela. Desilusionatuta, euren bizitzetako eremu intimoenetara bideratuko dituzte euren ahalegin iraultzaileak. Kide erradikalenek fabrika uztea erabakiko dute, Nafarroako mendietan komuna libertario bat eratzeko.
''Anekumen printzipio iraultzaileak bizitzako eremu intimoenetara bideratzeko prozesuan oinarritzen da. 70ko urteetako mugimendu autonomoan dago girotua, eta langileek prozesu asanblearioengatik duten gaitzustea ez ezik, langileen mugimenduaren atomizazioa ere miatzen du. Halaber, desengainu politikoaren ostean izan ohi den erreakzioaren gainean hausnartzen du: gizarte-eredu txiki eta isolatu bat bilatzea, ideal politikoak abian jartzeko, bide horrek dakartzan kontraesan aldrebesetan sakonduta''.
Bandeirak aitatasunari eta belaunaldiz belaunaldi familia batean dirauen indarkeriari buruzko istorioa kontatzen du. Baso batean gertatzen da, non Joãok bere aitaren (Ze) etxera ihes egiten duen, Cecilia emaztearekin eta Jonas seme desgaituarekin. Jonasi beste haur bat larriki zauritu izana leporatzen diote. Bandeira aita baten bilaketa da, semea ulertzeko eta gure gizartearen arauak errespetatzeko diseinatuta ez dagoela onartzeko. Naturatik giza mundutik baino hurbilago egon litekeen semea, hain zuzen. Istorio pertsonala da, nire semearekin eta aitarekin dudan harremanean eta nire herrialdean, Brasilen, errotutako indarkerian inspiratua.
"Nire ustez, gai nagusia basatiaren eta zibilizatuaren arteko gatazka da, gizarteak ez baitu salbuespenerako lekurik eta leku primitiboenean ezkutatu behar baita. Film guztietan saiatu naiz argitzen gizarteak baztertzen, jazartzen eta arbuiatzen dituen horiek. Film honekin beste pauso bat eman nahi dut, ekarpen pertsonalago batekin, nire herrialdean iraganeko belaunaldietatik izan den indarkeriaren mamuari aurre egiteko".
Dídac (15) eta Biel (13) anaiek bizikletaz bidaiatuko dute familiarekin, Danubio ibaiaren ibilbideari jarraituz. Bi anaiak bereizezinak dira eta sexu-esnaera partekatzen dute. Baina harremanak eragina izango du Dídacek Alexander (18) ur artean ikusten duenean (mamu bat izango balitz bezala, ibaian agertu eta handik desagertzen da). Dídac, Danubio ibaia bezala, bizkor-bizkor ari da hazten, eta mutil misteriotsu horrenganako desio bizia sentitzen hasiko da. Bielek, ordea, ikusiko du anaia urruntzen hasi zaiola.
''Udaro, Europako ibai baten ibilbidea egiten nuen bizikletan nire familiarekin. Ibai horiek nire eta nire anaien haurtzarotik nerabezarora bitarteko bidea zehaztu zuten. Estrany riu filmarekin, anaien arteko harremanetako maskulinitateari buruz hausnartu nahi dut. Bi anaien sexu-grinaren eta anai nagusiak erreferentzia izateari uztearen inguruko bilaketa bat da. Nik arkitekturaren eta espazioen bitartez lantzen dut zinema. Kasu honetan, Danubio ibaiaren geografia abiapuntutzat hartuta garatzen da Estrany riu. Ibaia, hasieran, errekatxo bat da, baina zabalagoa egiten da Dídac hazten den heinean''.
Zertan dira berdin mendian dagoen gazte maitemindu bat eta kaiolan dagoen birigarro bat? Eta baserri batean seme baten bila dabiltzan bi gizon eta gordelekuekin obsesionatuta dagoen txakur bat? Herriko festak igarotzeko lagunaren bila dabilen gizon bat eta etxera itzuli nahi ez duen motorzale talde bat? Gauez izar guztiak islatzen dituen iparraldeko padura edo zingira bat eta Balkanetako Gerra gogoratzen duen aita bat? Azeri bat, Catamarcako basamortua eta Patagoniako lurren ustiapenak? Eta erresistentzia maputxea, galdu diren hizkuntzak eta Argentinako arrantza-ontziak? Frankenstein.
''Selva Almada egilearekin lan egin nuen denboran, hitzaren eta irudiaren arteko talkarekin zerikusia zuten kezka batzuk sortu zitzaizkidan. Kezka horiek ere literaturarekin eta zinematografiarekin lotuta zeuden. Baita horien lekualdaketarekin eta ezin gaindituzko formekin ere, polaritatetik eta esperimentaziotik abiatuta beti. Eta, hain zuzen, Selvarekin idatzi nuen filmaren grabaketan, berriz irakurri nituen Mary Shelleyren Frankenstein eleberrian azpimarratu nituen zatiak. Bereziki irakurri nuen kapituluan, munstroa baserrian ezkutatuta zegoen, familia baten egunerokotasunari begira, eta, begiraldi horretan, hizkuntza, lana, maitasuna eta tristura zer diren ikasi zuen. Nire irudimenean, baserri horrek Entre Ríosen hainbestetan filmatu nituen baserrien itxura zuen. Liburuak, bai eta filmak ere, bidaia bat proposatzen du paisaietan eta izateko moduetan zehar, desbideratze eta ingurune ahuletan eta ia ikusezinetan zehar. Eta, galdera bera egiten du: ba al da planik guretzat?''.
31 urte dituela, Azucenak erabaki du 13 urterekin izan zuen eta abandonatu zuen umea bilatzea. Julio, 18 urteko gazte bat, umezurztegiko azken urtean dago, eta adin berekoa dirudi. Azucenak bere semea dela erabakitzen du.
Samurtasunak, Ediporen konplexuak, alderdi instintibotik garatzen den amaren eta semearen arteko harremanak eta bi ezezagun hauen arteko barne-loturak La hiedra filmaren lurrin berezia lortzen dute.
''Interesatzen zaizkidan filmak historia batetik harago doaz; aroma daramate, zapore paregabea bere atmosferan, bere bakantasunean eta bere ekintza txikien sakontasun ikusezinean. Zuzentzen ari naizenean, asko pentsatzen dut gorputzetan. Gorputzen baldartasunean, ukimenean, eskuen adierazkortasunean eta ikusten ez den baina sumatzen den guztian pentsatzen dut. Adin berekoak diruditen seme baten eta ama baten gorputzak, gorputz lokartuak; betazalen azpian gertatzen dena, filmarentzat helezina den tokia. Istorio honetan biltzen dira beste umezurtzen gorputzak, masturbazio kolektiboetan, jolasetan eta animaltasunean''.
Angélicak bidaia epiko bati ekingo dio, gorantz, Andeetako soinuen mapa bat egiteko. Goi-lautada ondo ezagutzen duten bi gidarik lagunduko diote. Egunez, istorioak, kontakizunak eta kantuak grabatuko ditu. Gauero, grabatu dituen zinta magnetikoak entzuten ditu Angélicak, eta, gero, ehundu egiten ditu. Insomnioak, mendiko gaitzak eta Mexikon 98 urteko amona gaixorik izateak ameskeriazko egoera batera eramango dute protagonista, non ahotsek inbaditu eta Mexikoko haurtzaroarekin lotzen duten. Fantasia eta benetako bizitza lotzen dituen istorioa, galeraz, deserrotzeaz eta erbestearen herentziaz mintzatzeko. Ezinezko bidaien nabigatzaileentzako bidaia iraganetik eta etorkizunetik.
PROGRAMA - IKUSMIRA BERRIAK: EGOILIAR BERRIAK - Larunbata, apirilak 9, 19:00etan - Zinea (Tabakalera) |
2022ko Ikusmira Berriak programako egoiliarrek aurretik zuzendutako lanen aukeraketa.
Sarrera 4,00 €
Entre Ríos probintziako herrixka batean bizi den gazte talde baten eguneroko erretratua da Esnorquel. Musika eta lehen maitasunak udan eta jai herrikoietan zabaltzen dira.
Manuscrit a la ciutat Buenos Aires hiriaren erretratua da, esperientzia pertsonal batetik abiatzen dena: jaioterritik urrun bizitza baten bila egindako bidaia. Filma ez da hiriaren erregistro hutsa, baizik eta ikuspegi poetiko baten bidez eguneroko bizitzara hurbiltzeko prozesua.
Igande goiz batean, ama ez dagoen etxe batean esnatuko da Ana. Bere arreba Violetarekin bakarrik dago, sarritan arraroa eta oso jostaria. Konplizitatearen eta lehiaren artean, anai-arreben arteko harreman misteriotsuak betiko markatzen ditu eta hazten lagunduko die.
Familia erlijioso bateko neska bat bere paradisuaren bila dabil.
Queralt, Bartzelonako margolari bat, bere alaba Gemmarekin hitz egiten saiatuko da telefonoz. Gemmak bizitza berri bat hasi du Atenasen, margotzeko eta bizitzeko baliatzen duen estudio batean.
Ihes egitean, M etxe abandonatu batean babesten da. Lekura egokitzeko egiten dituen ahalegin ugarien durundi artean, kanpoan oin-hotsak antzematen ditu eta atea irekitzera bultzatzen dute. Bisitari bat etxera sartzen da. Bisitari hori babeslekuko bere kide bihurtuko da.