1975eko irailaren 8an Madrilgo Amaya zinema-aretoan Furtivos estreinatu zen, gaur egun José Luis Borauren maisulantzat hartzen den filma, zinema espainiarraren klasiko bihurtzea eragotzi ez zuten gorabehera batzuk igaro ondoren. Orain, 50 urte geroago, Málagako zinema-jaialdiak, Donostia Zinemaldiak eta Euskadiko Filmategiak bat egin dute filmari bere urteurrenean omenaldia egiteko. Málagako 28. zinema-jaialdiko (martxoaren 14tik 23ra) Urrezko Filma izango da Furtivos, Donostia Zinemaldiaren hurrengo edizioko Klasikoak saila inauguratzeaz gainera. Video Mercury Films / FlixOlék zaharberritutako kopia batekin osatuko da, Málagako zinema-jaialdiak, Espainiako Filmategiak eta Dama erakundeak Caimán Cuadernos de Cine aldizkariarekin eta Donostia Zinemaldiarekin lankidetzan argitaratutako liburu batekin.

Furtivos José Luis Borauk zuzendu eta idatzi zuen Manuel Gutiérrez Aragónekin lankidetzan, eta Ovidi Montllor, Lola Gaos eta Alicia Sánchez ditu protagonista. Ángel isileko ehiztariaren istorioa kontatzen du. Basoan bizi da Ángel bere ama Martinarekin, izaera tiraniko eta oldarkorreko emakumea berau. Hirira egindako bidaia bakanetako batean, Milagros ezagutuko du, erreformatorio batetik ihes egin duen emakume gazte bat, gaizkile ezagun baten maitalea. Ángelek babesten eta etxera eramango du Milagros. Martinak ezinikusia dio Milagrosi, baina Ángel erakarri egiten du gazteak, eta horrek, pertsonaien arteko harremanen itxura klaustrofobikoarekin batera, drama bat sortuko du.

Agintari frankistek hainbeste baldintzatu zuten Furtivosen erakusketa, ezen Cannesko eta Berlingo zinema-jaialdiek ez baitzuten onartu. Harrera hobea izan zuen Donostian, eta hura izan zen pelikularen kritika- eta publiko-arrakastaren abiapuntu, non film onenaren Urrezko Maskorra eta espainolezko film luze onenaren Kantauriko Perla Saria jaso zituen. Idazle Zinematografikoen Zirkuluaren sarietan, Zilarrezko Fotogramas saria eta Cartagena de Indiaseko Nazioarteko Zinemaldian ere lortu zituen sariak.

Antonio Isasi-Isasmendi, Urrezko Maskorra José Luis Borau zuzendariari ematen, "Furtivos" filmagatik (1975) Donostia Zinemaldiaren Artxiboa [+]

Malagan eta Donostian proiektatuko den 4K-ko filmaren kopia berri hau Video Mercury Films banatzaileak egin du, FlixOlé plataformarekin elkarlanean. Zaharberritze prozesurako, jatorrizko negatiboa erabili da, 35mm-tan, eta Manuel Gutiérrez Aragón zinegile eta filmaren gidoigileak gainbegiratu du.

Carlos F. Herederoren Furtivos. 50 años liburua filmera itzultzen da, lehen aldiz, proiektu berezi horren barne-historia modu frogagarrian dokumentatzeko: kronologia, zifrak, paperak, gidoiaren idazketa, ekoizpen-plana, diruak, kontratuak, kokalekuak, filmaketaren gorabeherak, zentsuraren aktak, jaialdiekin izandako elkarrizketak, banaketa, leihatila, nazioarteko zirkulazioa, eztabaidak, mehatxuak eta abarrak.

Erradiografiak ikuspegi berriak eskaintzen ditu filma sortuko den testuinguru sozial, politiko eta kulturalean kokatzeko, diktadura frankistaren agonia kriminalaren eta demokraziarako trantsizioa prestatzen ari diren borroken artean.

Era berean, filmeko irudien analisiak –Buñuelen eta Goyaren oinordekoak, Gutiérrez Solanaren Gaztela basatiaren eta Celaren tremendismoaren jaraunsleak– dituen diskurtsoaren eta formen izaera konplexua ulertzea ahalbidetzen du. Boraurekin filmari buruz egin zen eta orain arte zorrozki argitaragabea izan den elkarrizketa batek osatzen du ikerketa.