A Journey in Spring (Bidaia bat udaberrian) pelikulak izenburutik bertatik ematen du deskodetua izateko gakoa. Filma Peng Tzu-Hui eta Wang PingWen taiwandar zuzendari bikotearen debuta da; lehena, Arte Ederren mundutik datorrena, eta bestea, film laburrak egiten zaildutakoa.

Taiwango familia tradizionalaren desagerpena, bakardadea eta dolua dira opera prima honen hiru gai nagusiak. Taiwango Iparraldeko mendialde euritsuan bizi den agure bat da protagonista, eta bakarrik nola geratzen den ikusten dugu: bat-batean emaztea bihotzekoak jota hilko da eta berak izozkailu trasto batean jarriko du gorpua inori deus esan gabe. Lasaia dirudien bizitzari ekingo dio, harik eta semeak hilotza aurkituko duen arte.

Prentsaurrekoan, zuzendariek esan dute filma grabatzen hasi zirela ezagutu eta gutxira. “Topaketa magikoa izan zen, ezagutu orduko grabatzeko prest bageunde bezala”, ziurtatu du Ping-Wenek, eta bere lankideak gaineratu du familiaz eta maitasunaz hitz egin nahi zutela, “familiakoekin dudan harremana oso estua delako eta haiek galtzeko beldur naizelako, nahiz eta badakidan egunen batean, ezinbestean, galdu egingo ditudala; bizitzan gauzak joan eta etorri egiten dira”. Tzu-Huik gaineratu duenez, gidoia ehuntzeko benetako gertaeretan oinarritu ziren: “Hiltzen den jendearen kasuak ematen dira, eta haien senideek etxean gordetzen dute gorpua. Taiwanen gertatzen da hori, eta batzuetan albiste da. Batzuetan gauza batzuk ez ditugu askatu nahi, sentimenduei eusten diegu. Ikusten ez denari buruzko filma da hau”.

Horri dagokionez, Wabi-sabia erreferentzia gisa izan dutela gaineratu dute, zen budismoaren barruko ideia bat, azaldu dutenez, “inguratzen gaituen edertasunean eta bizitzari ikuspuntu errukitsu batetik begiratzean oinarritzen den filosofia”.

Bestalde, bi ezaugarri berezi dituen filma da. Lehenengoa analogikoan filmatuta dago, eta bigarrena hokkien hizkuntzan. Lehen puntuari dagokionez, zinemagileek zehaztu dute 16 mm-tan filmatzea erabaki zutela, “dena berehalakoa den azkartasun eta modernitate garai honetan, ukitu kontserbadorea eman nahi geniolako. Dena analogikoa zenean jaio ginen, baina handik gutxira dena digitalizatu zen, eta hori da protagonistari gertatzen zaiona: ez du iraganarekin hautsi nahi, beste garai bati eusten dio”, adierazi du Ping-Wenek. TzuHuik gaineratu du helburuaren alderdi guztiak kontserbatzea erabaki dutela eta, beraz, enkoadraketaren behealdean hurrengo fotogramaren isla ikusten da eta helburuaren zulaketak ere ikusten dira. “Materiala zen bezala mantendu nahi genuen”, azpimarratu du Tzu-Huik.

Hautatutako hizkuntzari dagokionez, hokkien edo taiwandera desagertzear dagoen hizkuntza bat da: “Txinako Alderdi Nazionalista Taiwanera iritsi zenean, hakkak, aborigenak... talde bakoitzak bere hizkuntza zuen, eta eskoletan mandarin txinera bakarrik hitz egiteko politika inposatu zuten. Beste hizkuntza batean hitz egiten bazenuen, isuna jartzen zizuten –azaldu dute–. Horregatik ari da desagertzen, gazteek gero eta gutxiago hitz egiten dute, baina guk oso sentimendu sendoa dugu hizkuntza horrekiko”, esan du Tzu-Huik.

Eta honen guztiaren erdian ur-jauzi baten, itsasoaren eta batez ere euri etengabearen hotsa entzuten dugu pelikula osoan zehar.  

Sergio Basurko