Pekingo Joku Olinpikoak zirela­eta, asko hitz egin da azken hila­beteetan Txinako egoeraz eta bertakoen giza eskubideez. Noi­zean behin herrialde erraldoi ho­rretan heriotzera kondenatuta­koei buruzko datu beldurgarriak iristen zaizkigu, baina, beldurga­rriak izanagatik, ez gaituzte gehiegi ukitzen; urrunegi geratzen da Txina, urrunegi daude hango espetxeak, guztiz desber­dinak dira hango ohiturak eta orokorrean deus gutxi dakigu hangoen bizimoduaz. Pentsa­tzen hasiz gero, berehala kontu­ratuko ginateke ez dagoela Es­tatu Batuak baino askoz urru­nago, eta, hala ere, azken herrialde honetako heriotz zigor batzuen inguruko berriek asal­datu egiten gaituzte, hurbilago, gureago sentituko bagenitu be­zala. Txinatarrekiko enpatia txikiagoa dela esan genezake az­ken batean, nahiz eta, teorian behintzat, gizaki guztiak berdi­nak direla jakin.

Ez du ematen Kevin Feng Ke zuzendariak zentsurarekin ara­zorik izan duenik bere pelikula egin ahal izateko, nahiz eta kontatzen duen istorioa eta erakus­ten duen giroa oso gogorrak izan, gogorrak eta ankerrak, he­riotz zigorra gizateriaren krudel­tasunaren adibiderik argiena bai­ta. Hala eta guztiz ere, zinegile­ak badaki zaborraren artetik poesia ateratzen eta kondena­tuei nolabaiteko maitasun-kei­nuak bidaltzen dizkiela ematen du hainbat unetan.

Zigor arina ezarri dioten pre­so batek hiltzera kondenatuta­koen azken hitzak, azken boron­datea, jaso eta grabatu behar ditu. Berak aurkeztuko dizkigu kartzela zikin batean pilatutako gizagaixoak eta beren bizimodu latza, beren desesperazioa, etengabe jasotzen dituzten umi­liazioak. Alabaina, hainbeste zorigaiztoren artean, maitasuna­rentzako zirrikitu bat ere zabalduko da, izkutuko keinu leun batzuen bitartez izanen dugu amodiozko istorio liluragarri ba­ten berri; maitasun horrek, or­dea, ez dio itxaropenari tokirik utziko, babaitakigu heriotza itxa­ropenaren etsairik amorratue­na dela.

Bere lehendabiziko pelikula izateak are meritu handiagoa ematen dio Kevin Feng Ke-ren la­nari. Naturaltasun handiz konta­tzen du kontatu beharrekoa, ino­lako apaindurarik gabe. Eta bere hoztasun guztiarekin ere, ikus­lea hunkitu egiten da, iritsi egi­ten zaio heriotz zigorraren bide­gabekeria. Egia da urruti daude­la Txinako presoak, baina pelikula honek Dead Man Walking filme­ko Sean Penn bezain hurbil sen­tiarazten dizikigu, eta ez da gu­txi. Gainera, badakigu kontatzen zaiguna benetan gertatu zela eta seguro aski egunero gertatzen jarraitzen duela momentu hone­tan mirakulu ekonomikoaren islada den herrialdean.

Behin hiltzen gara, baina bes­teen heriotzen lekukoa izatera derrigortuta dagoena behin eta berriro hiltzen ari dela esan liteke, bere istorioa eta bere nahiak kontatzen dizkion lagun bakoi­tzarekin ere hiltzen baita.
M.B.