Askatasun sortzailea zinema-zuzendaritzan

Zinema eta telebistan ibilbide luzea duen zuzendari eta gidoilari, gaur egun SGAEko presidenteordea da. Filosofian lizentziatua eta Estetika eta Artearen Teorian doktorea (UAM), fikziozko film luzeak idatzi eta zuzendu ditu, besteak beste: Olvido (2023), La noche que mi madre mató a mi padre (2016) edo A mi madre le gustan las mujeres (2002); dokumentalak, hala nola Manzanas, pollos y quimeras (2014) eta Ellas son África (RTVE); eta telesailak, Romi (2024), La Valla (2020) edo El grito de las mariposas (2021).

Bere lanek sari nazional eta nazioarteko ugari jaso dituzte. CIMA eta SGAE Fundazioaren lehen presidentea izan zen, eta gaur egun Mujeres por África Fundazioaren kontseilaria da. Gainera, berdintasuna eta kultura gaietan hainbat artikulu eta lankidetza argitaratu ditu.

Pablo Berger (Bilbo) Espainiako zinemagile ezagunenetako eta nazioartean arrakastatsuenetako bat da. Ibilbidea Mama film labur sarituarekin hasi ondoren, New York Unibertsitatean Zuzendaritza Zinematografikoko ikasketak egin zituen, eta han zuzendu zuen Emmy sarietarako izendatua izan zen Truth and Beauty. Gidoi eta zuzendaritza irakasle izan da New York Film Academyn, eta Cambridge, Princeton, Yale, Sorbonne eta La Fémis bezalako unibertsitateetan ikastaroak eman ditu.

Bere lehen film luzea, Torremolinos 73 (2003), nazioarteko arrakasta izan zen. Blancanieves (2012) filmarekin 10 Goya sari irabazi zituen, tartean Film Onenarena, baita Ariel saria, César eta Europako Zinemaren Sarietarako izendapenak ere, eta Espainiaren ordezkari izan zen Oscar sarietan. 2015ean Frantziako gobernuak Arte eta Letren Zaldun izendatu zuen. Abracadabra (2017) filmarekin hirugarren izendapena jaso zuen Goya sarietan Gidoi Original Onenarena lortzeko.

2018an Hollywood Akademiako kide bihurtu zen. Bere azken filma, Robot Dreams (2023), Canneseko jaialdian estreinatua, nazioarteko jaialdi eta sarietan garaile izan da, besteak beste Goya, Annie, Platino eta Europako Zinemaren Saria irabazita, eta Oscar sarietarako izendapena lortu zuen Animaziozko Film Onenarena. 2024an Arte Ederretan Merituaren Urrezko Domina jaso zuen.

Isaki Lacuesta (Girona, 1975) hamabi film luze idatzi eta zuzendu ditu. Flores para Antonio (2025, Elena Molinarekin batera zuzendua) Donostiako Zinemaldiaren sail ofizialean estreinatuko da. Aurreko lana, Segundo premio (2024, Pol Rodríguezekin batera), hiru Goya irabazi zituen —besteak beste, zuzendaritza onenarena— eta Biznaga de Oro saria Malagan. Un año, una noche (2022) Berlinalen aurkeztu zen eta Goya jaso zuen gidoi egokitu onenari, eta Entre dos aguas (2018) filmarekin bere bigarren Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostian, nazioarteko sari ugari jasotzeaz gain.

Bere filmografia erakusketa eta atzera begirako ugariren ardatz izan da, besteak beste, Georges Pompidou Zentroan, New Yorkeko MOMA-n, Washington National Gallery-n, Espainiako Filmotekan eta Kataluniako Filmotekan. Besteak beste, Kataluniako Generalitatearen Zinema Saria, Sant Jordi Saria eta Malagako Zinema Jaialdiko Eloy de la Iglesia Saria jaso ditu.

Gainera, erakusketak komisariatu ditu, hala nola 2016ko Veneziako Arkitekturako Bienalean pabiloi katalana, eta hainbat diziplinatako artistekin lan egin du, hala nola Naomi Kawase, Miquel Barceló edo Refree.

Gidoilaria, zinema eta telebistako zuzendaria eta dramaturgoa. Psikologian lizentziatua, telebistan hasi zuen bere ibilbidea gidoilari gisa. Bi film labur eta sei film luze idatzi eta zuzendu ditu, besteak beste, A mi madre le gustan las mujeres (2002), La adopción (2015) edo Alguien que cuide de mí (2023). Bere lanek sariak eta izendapen ugari jaso dituzte, tartean Goya sariak Zuzendari Berri Onenari. Sormen-lana irakaskuntzarekin uztartzen du, hainbat erakunde, master eta laborategitan.

Julio Medem (Donostia, 1958), Euskal Herriko Unibertsitatean Medikuntzan lizentziatua, Espainiako egile-zinemagile ospetsuenetako bat da. Gidoilari, zuzendari eta ekoizle gisa, 12 film luze zuzendu ditu (11 fikziozko eta 1 dokumental), sari ugari jaso dituztenak nazioarteko jaialdietan.

Bere lehen film luzea, Vacas (1992), Goya saria irabazi zuen Zuzendari Berri Onenari. La ardilla roja (1993) Canneseko sariduna izan zen, eta Tierra (1996) ere han lehiatu zen. Los amantes del Círculo Polar (1998) Veneziako Urrezko Lehoirako izendatua izan zen, eta Lucía y el sexo (2001) nazioarteko arrakasta bihurtu zen, 11 Goya izendapenekin. Bere dokumentala, La pelota vasca (2003), Espainian inoizko ikusle kopuru handiena izan zuen genero horretan.

Beste lan aipagarri batzuk dira Caótica Ana (2007), Habitación en Roma (2010), ma ma (2015, Penélope Cruzekin), El árbol de la sangre (2018), 8 (2025, Malagako Publikoaren Saria eta Maltako Zinemaldiko Gidoi Onenaren Saria) eta estreinatzear den MINOTAURO. Picasso y las mujeres del Guernica (2026).

Ekoizle gisa, 1997an sortu zuen Alicia Produce konpainia, zeinarekin bere proiektuak (La pelota vasca, ma ma, 8) eta nazioarteko koprodukzioak sustatu dituen.